गायांच्या आजारासाठी लसीकरण यादी लक्षात घेणे प्रत्येक शेतकऱ्यासाठी अत्यंत गरजेचे आहे. या लेखात आपण २०२५ साठी उपयुक्त व अद्ययावत लसीकरण वेळापत्रक पाहणार आहोत.गायींचे आरोग्य टिकवण्यासाठी वेळेवर लसीकरण करणे अत्यंत महत्त्वाचे असते. विविध ऋतूंमध्ये होणारे संसर्गजन्य आजार दूध उत्पादनावर आणि जनावरांच्या आयुष्यमानावर परिणाम करतात. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी योग्य वेळी लसीकरण करून गायांचे संरक्षण करावे.
📋 २०२५ ची गाय लसीकरण वेळापत्रक
आजाराचे नाव | लस | वय/वेळ | बूस्टर |
---|---|---|---|
तोंड-पाय रोग (FMD) | एफएमडी लस | ४ महिने | दर ६ महिन्यांनी |
काळी खुर (BQ) | बीक्यू लस | ६ महिने | दरवर्षी |
हिमोरेजिक सेप्टीसीमिया (HS) | एचएस लस | पावसाळ्याआधी | दरवर्षी |
ब्रुसेलोसिस | ब्रुसेला एस१९ | ४-८ महिनेची वासरं | एकदाच |
लंपी स्किन रोग (LSD) | लंपीप्रो/गोटपॉक्स | आवश्यकतेनुसार | दरवर्षी |
थेलेरियोसिस | रक्षा थेलेरिया | पशुवैद्य सल्ल्यानुसार | आवश्यकतेनुसार |
रेबीज | रेबीज लस | चावल्यानंतर | डॉक्टरांच्या सल्ल्याने |
लसीकरण का गरजेचे आहे?
- घातक रोगांपासून संरक्षण
- दूध उत्पादनात वाढ
- उपचार खर्च कमी
- जनावरांचे आयुष्य वाढते
- झूनॉटिक रोगांपासून माणसांचे संरक्षण
ग्रामीण भागातील अडचणी
अनेक शेतकरी अद्याप लसीकरणाच्या महत्त्वाकडे दुर्लक्ष करतात. माहितीचा अभाव, वेळेवर लस न मिळणे, किंवा पशुवैद्याची अनुपलब्धता हे मोठे अडथळे ठरतात. ग्रामपंचायत व पशुसंवर्धन विभागांनी जनजागृती मोहिम राबवून या समस्यांवर तोडगा काढावा.
ऋतूनुसार लसीकरण मार्गदर्शक
- पावसाळ्याआधी (मे-जून): HS, BQ, LSD लसीकरण करणे आवश्यक.
- हिवाळा (नोव्हेंबर-डिसेंबर): ब्रुसेलोसिस व रेबीज.
- सर्व ऋतू: एफएमडी लस दर ६ महिन्यांनी आवश्यक.
लघु शेतकऱ्यांसाठी सल्ला
- मोफत लसीकरण शिबिरांचा लाभ घ्या
- लसीकरण डायरी ठेवा
- शेजाऱ्यांशी सहकार्य करून एकत्र पशुवैद्य बोलवा
सरकारी योजना व मदत
- राष्ट्रीय पशुरोग नियंत्रण कार्यक्रम (NADCP) – FMD आणि ब्रुसेलोसिसवर मोफत लस
- राष्ट्रीय गोकुळ मिशन – सर्वांगीण जनावरांचे आरोग्य
- लंपी स्पेशल ड्राइव्ह – धोका असलेल्या भागात मोफत लसीकरण
संपर्क करा: नजीकच्या पशुवैद्यकीय रुग्णालयात किंवा कृषी सहाय्यकाकडे
🚫 चुकीच्या समजुती टाळा
- “प्राकृतिक प्रतिकारशक्ती पुरेशी असते” — चूक!
- “एकदा लस घेतली की परत गरज नाही” — चूक!
- “गाभण जनावरांना लस नको” — काही लसी सुरक्षित असतात, डॉक्टरांचा सल्ला घ्या
📞 आवश्यक संपर्क
- पशुवैद्यकीय हेल्पलाइन: १९६२ (टोल फ्री)
- मोबाईल व्हेट व्हॅन सेवा: राज्यात काही ठिकाणी उपलब्ध